Chotyniec – drewniana cerkiew z listy UNESCO

Chotyniec jest niewielką miejscowością niedaleko Jarosławia w województwie podkarpackim. Znajduje się w pobliżu autostrady prowadzącej w stronę granicy z Ukrainą i na pierwszy rzut oka nie wyróżnia się niczym szczególnym. Jednak kryje się w niej prawdziwy skarb – drewniana cerkiew pw. Narodzenia Matki Bożej z początków XVII w., która jest wpisana na listę UNESCO.

O to kiedy dokładnie zbudowano cerkiew w Chotyńcu historycy sztuki wciąż się spierają. Najbardziej prawdopodobna jest data 1615- 1616 r., co stawia ę budowlę w gronie najstarszych drewnianych cerkwi w Polsce. Jej lokalizacja w obecnym miejscu owiana jest legendą. Według niej miejsce to miała wskazać sama Matka Boska, a gotową budowlę stojącą kilka kilometrów dalej przeciągnięto tu wołami. W ciągu swojej historii świątynia była kilkukrotnie remontowana i przebudowywana, ale zachowała swoją harmonijną bryłę, w której jedynie niewielka dobudowana kruchta wydaje się jakby niepasująca do reszty.

Cerkiew w Chotyńcu do czasów powojennych przesiedleń ludności ukraińskiej była użytkowana przez grekokatolików. Wieś była na tyle liczna, że już w XVII- XVIII w. była niewystarczająca by wszyscy mogli się w niej modlić jednocześnie. Ponieważ ówczesne przepisy cerkiewne zabraniały odprawiania dwóch mszy jednego dnia przy jednym ołtarzu nad babińcem zaaranżowano kaplicę- cerkiew w cerkwi, co pozwalało obchodzić ten zakaz. Miała ona oddzielne wezwanie i swój własny ikonostas. Dzięki temu w cerkwi odbywały się dwie msze. Kaplica została zlikwidowana w XIX w., gdy zmieniły się przepisy liturgiczne, ale pomieszczenie po niej pozostało. Pozostałością po kaplicy jest też zewnętrzna galeria, unikalny element, który spotkać można dziś już w bardzo nielicznych cerkwiach.

Po II wojnie światowej i przesiedleniu ludności ukraińskiej cerkiew przeszła w ręce kościoła rzymskokatolickiego, a następnie pozostawała przez wiele lat nieużywana. Odnowienie parafii grekokatolickiej nastąpiło w 1990 r. Dziś jest tu prężna społeczność tego wyznania, a cerkiew żyje i jest wciąż użytkowana w liturgii.

Cerkiew w Chotyńcu to harmonijna budowla trójkopułowa podzielona na prezbiterium, nawę i babiniec, nad którym znajduje się kaplica. Ośmiopolowe kopuły osadzone są na bębnach. całość jest bardzo lekka i świetnie wkomponowana w otoczenie. Budynek otaczają szeroki soboty wsparte na słupach, a babiniec dodatkowo otoczony jest zadaszoną galerią.

Wnętrze cerkwi jest w pełni wyposażone. Dominuje w nim kompletny ikonostas z pięcioma rzędami ikon. Całość zdobiona jest złoceniami i dekoracją rzeźbiarską. Na ścianach nawy i babińca zachowała się polichromia ornamentalno- figuralna z XVIII w., w której najbardziej rzuca się w oczy monumentalna scena Sądu Ostatecznego. Wyposażenie uzupełniają boczne ołtarze i pojedyncze ikony, a także chorągwie i inne przedmioty liturgiczne.


Booking.com