Podróżują po słowackim Spiszu wcześniej czy później trafia się do Zamku Spiskiego. To jedna z największych atrakcji tego regionu, jeden z największych średniowiecznych zamków Europy. Większość turystów poprzestaje na zwiedzaniu monumentalnych ruin i jedzie dalej. Tymczasem w odległości kilku kilometrów znajduje się kolejne niezwykle cenne pod względem historycznym i architektonicznym miejsce – Spiska Kapituła.
Obecnie jest to dzielnica miejscowości Spiskie Podgrodzie, ale w przeszłości było to samodzielne miasteczko należące do kościoła. Leży na wschodnim zboczu wzgórza Martinowski Kopec i roztacza się stąd piękny widok na Zamek Spiski. Jej wagę dla historii Słowacji oraz rangę jej zabytków podkreśla wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Historia Spiskiej Kapituły sięga czasów Księstwa Wielkomorawskiego, kiedy wybudowano tu pierwszą świątynię. Gdy tereny Spisza zostały skolonizowane przez Węgrów wybudowali oni kościół św. Marcina, który po przebudowie w XIII w. stał się ośrodkiem życia religijnego dla całego regionu. Przy kościele istniał klasztor- opactwo oraz siedziba kapituły, a także szkoła klasztorna. W czasach średniowiecza cały zespół zabudowy otoczono murami obronnymi, które przetrwały do dziś. Spiska Kapituła była miejscowością, którą zamieszkiwali przede wszystkim duchowni oraz służba. W ciągu całej historii mieszkało tu jednorazowo zaledwie około 300 osób, a liczba domów nie przekraczała 30. Jeszcze większe znaczenie miasteczko zyskało po ustanowieniu go w 1776 r. siedzibą biskupstwa spiskiego.
Najważniejszym zabytkiem Spiskiej Kapituły jest późnoromańska katedra św. Marcina pochodząca z XIII w. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana więc dziś jest mieszanką stylów z dobrze widoczną regotyzacją, którą przeprowadzono w XIX w. Wewnątrz można oglądać romańskie portale, XIV wieczne freski z wizerunkiem koronacji króla Karola Roberta, kaplicę grobową rodziny Zapolya, gotyckie ołtarze ,a także najstarszą romańską rzeźbę na Słowacji tzw. Leo Albus.
Teren wokół katedry otoczony jest murami obronnymi, wewnątrz których zachował się średniowieczny układ urbanistyczny. Znajduje się tu m.in. późnobarokowy pałac biskupi, wieża zegarowa, kanonie oraz budynek seminarium. Z niemal każdego miejsca na terenie Kapituły widać Zamek Spiski.
Na zewnątrz obwarowań Spiskiej Kapituły znajduje się jeszcze jeden niezwykle interesujący przykład dawnej architektury. To tak zwana kalwaria lub Spiska Jerozolima. Zespół barokowych kaplic kalwaryjskich wybudowanych w latach 1666-1675 jest malowniczo osadzony w spiskim krajobrazie. W przeszłości podążali nimi pątnicy odprawiając nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Rozpoczynało się ono w katedrze św. Marcina, która symbolizowała Wieczernik. Stąd przechodzili do kaplicy św. Rozalii czyli Pałacu Heroda, kaplicy św. Franciszka Ksawerego, która była siedzibą Piłata i do Kaplicy Świętego Krzyża na Siwej Bradzie czyli na Golgotę. Dziś kaplice są malowniczym elementem krajobrazu w okolicach Spiskiej Kapituły.
Ostatnia z nich kaplica Świętego Krzyża stoi na Wzgórzu Siva Brada objętym ochroną rezerwatu przyrody. To ciekawostka geologiczna, wciąż przyrastająca trawertynowa kopuła, na której bije źródło mineralne. Porasta ją roślinność sucholubna i słonolubna, która występuje tylko na tym niewielkim obszarze.
Booking.com
