Na brzegu Nogatu, widoczny z daleka wznosi się zamek w Malborku. Czerwone, ceglane mury najeżone basztami nie pozostawiają wątpliwości, że to jedna z najważniejszych warowni w Polsce. Udostępniona dziś turystom budowla powstała jako siedziba krzyżackiego komtura by z czasem zmienić się w stolicę zakonu i największy średniowieczny zamek w Europie. Jego wielkość robi wrażenie nawet dziś, a znaczenie obiektu doceniła UNESCO wpisując go na Listę Światowego Dziedzictwa.
Kiedy w początkach XIII wieku Krzyżacy otrzymali prawo do osiedlenia się na Kujawach i Pomorzu nie było jeszcze mowy o tym, że staną się one ich państwem. Ich zadaniem była walka z pogańskimi Prusami i Jaćwingami oraz nawracanie ich na chrześcijaństwo. Z czasem jednak potęga krzyżacka rosła, a w początkach XIV wieku zdecydowano o przeniesieniu do Malborka siedziby Wielkiego Mistrza. Wcześniej istniał tu zamek komtura, ale dopiero decyzja o ulokowaniu stolicy rozpoczęła okres rozbudowy twierdzy. Wraz z Wielkim Mistrzem z Wenecji przybyła spora grupa zakonników – rycerzy, dla których musiało znaleźć się mieszkanie. Dlatego też w tak zwanym Zamku Wysokim powstały przede wszystkim dormitoria oraz pomieszczenia dzienne. Rozbudowano także kościół zamkowy. Właściwą siedzibą Wielkiego Mistrza został wybudowany niemal od podstaw Zamek Średni. To tu znajdował się pałac z pomieszczeniami reprezentacyjnymi, w których przyjmowano gości i organizowano uroczystości, uczty i przyjęcia. Zabudowę powstałą w okresie XIV wieku zalicza się do największych osiągnięć europejskiej architektury.
Okres największego rozkwitu państwa krzyżackiego skończył się wraz z końcem XIV wieku. coraz bardziej zaostrzone stosunki z Polską doprowadziły do Wielkiej Wojny, której momentem kulminacyjnym stała się bitwa pod Grunwaldem w 1410 roku. W tym samym roku wojska polskie oblegały Malbork ale nie udało im się go zdobyć. Jednak już niedługo Krzyżacy cieszyli się ze swej niezdobytej twierdzy. W czasie wojny trzynastoletniej w 1457 roku najemna załoga czeska oddała zamek wojskom Kazimierza Jagiellończyka ponieważ Krzyżacy nie wypłacali jej żołdu.
Od tego czasu aż do rozbiorów zamek w Malborku należał do królów polskich. Znajdowała się tu potężna zbrojownia dla całych północnych terenów. Dawne pomieszczenia reprezentacyjne służyły nadal organizacji królewskich uroczystości, a sama rezydencja pozostała w dawnym pałacu wielkiego mistrza. Po pierwszym rozbiorze, kiedy warownia dostała się w ręce pruskie była początkowo dewastowana, jednak już na początku XIX wieku zdecydowano o jej rekonstrukcji. Zbierano tu dzieła sztuki, dbano o zachowanie dobrego stanu budowli. Największe zniszczenia przyniosła mu dopiero końcówka II wojny światowej, kiedy oblegany był przez armię czerwona. Odbudowa rozpoczęła się niemal zaraz po wojnie i trwa z przerwami do dziś.
Zamek zajmuje obszar 21 hektarów i składa się z Zamku Wysokiego, Średniego oraz Niskiego, nazywanego też przedzamczem. Przez jego teren poprowadzona została trasa turystyczna, którą zwiedzać można z przewodnikiem lub audioguidem. Jej przejście zajmuje około 3 godzin. Wiedzie przez podwórza zamkowe oraz najbardziej znaczące pomieszczenia, na czele z pałacem Wielkiego Mistrza, refektarzem, kapitularzem i kaplicą. Można zobaczyć w jakich warunkach mieszkali rycerze oraz jak wyglądało zaplecze, które zapewniało im wyżywienie. Na strychach i w piwnicach urządzono wystawy tematyczne związane z dziejami zamku pod władzą polską oraz historią obróbki bursztynu. Niektóre pokazywane tu wykonane z jantaru przedmioty mogą przyprawić o zawrót głowy.
Zamek w Malborku to największa warownia w Polsce. Jednocześnie jest to miejsce, które cały czas żyje. Warto odwiedzić je czasie inscenizacji oblężenia czy festiwali rycerskich by poczuć się jak przeniesionym w czasy średniowiecza. Wizyta w krzyżackiej siedzibie to doskonały pomysł na ciekawą wycieczkę, tym bardziej, że obecnie w jego okolicy znaleźć można także liczne atrakcje pozwalające spędzić czas po zwiedzaniu, takie jak park dinozaurów czy park linowy.
