Babiogórski Park Narodowy – dach polskich Beskidów

Najwyższym szczytem polskich Beskidów jest Babia Góra nazywana także Diablakiem. Wznosi się ona na południe od jednej z najdłuższych miejscowości w Polsce, Zawoi. Leży na granicy polsko – słowackiej i jest jedną z najbardziej charakterystycznych gór w całych Beskidach Zachodnich. Jej zarys trafił nawet na oficjalny znaczek używany przez przewodników beskidzkich. Babia Góra to także jedyne miejsce poza Tatrami, gdzie występują piętra roślinności typowe dla gór wysokich.

Walory krajobrazowe oraz przyrodnicze najwyższych partii Beskidu Żywieckiego zwróciły uwagę przyrodników już w okresie międzywojennym. Badaniem tutejszych roślin zajmował się między innymi wybitny polski botanik Władysław Szafer. Bardzo szybko także rozpoczęto starania o utworzenie w tym rejonie parku narodowego. Babiogórski Park Narodowy został powołany w 1954 roku. Obecnie zajmuje on powierzchnię przeszło trzydziestu trzech kilometrów kwadratowych otaczających Królową Beskidów. Nie jest on więc parkiem dużym, ale ze względu obejmowany teren oraz znajdujące się na nim ekosystemy jednym z cenniejszych w Polsce.

Ochronie podlega także słowacka część stoków Babiej Góry. Działa tu Park Krajobrazowy Horna Orava. Walory tego terenu dostrzegli także międzynarodowi eksperci. W 1977 roku Babiogórski Park Narodowy został uznany za Międzynarodowy Rezerwat Biosfery UNESCO i włączony do sieci MAB „Człowiek i Biosfera”.

Ze względu na duże wysokości oraz górski klimat w Babiogórskim Parku Narodowym występuje charakterystyczny, piętrowy układ roślinności. Rosną tu mieszane lasy regla dolnego oraz iglaste bory górnoreglowe. Powyżej znajdują się piętra kosodrzewiny oraz alpejskie. W związku z tym znaleźć tu można liczne gatunki roślin wysokogórskich takich jak kosodrzewina, goździk okazały, zawilec narcyzowy, kosmatka brunatna czy rogownica alpejska, która jest endemitem babiogórskim.

Wyższe partie Babiej Góry noszą ślady działania lodowców. Pozostałością po nich są liczne, choć niewielkie stawy i jeziorka. Wiele z nich znajduje się obecnie w fazie zaniku. Sam szczyt Diablaka jest tumbem czyli ostańcem, który uformował się na skutek działania zlodowacenia.

Ruch turystyczny w Parku skupia się przede wszystkim w okolicach Babiej Góry. Na jej zboczach wytyczono kilka szlaków pieszych, ale na sam szczyt wchodzi jedynie Główny Szlak Beskidzki. Poniżej szczytu dociera do niego żółty szlak nazywany Percią Akademików. Można go pokonywać albo od schroniska na Markowych Szczawinach albo od Przełęczy Krowiarki. Bardziej doświadczeni turyści mogą spróbować swoich sił na Perci Akademików. Oznaczony kolorem żółtym szlak jest ubezpieczony łańcuchami. Należy jednak pamiętać, że pokonywanie go przy złych warunkach atmosferycznych, a szczególnie przy zalegającym śniegu może być bardzo niebezpieczne. Na terenie Parku znajduje się schronisko Markowe Szczawiny, z którego wyjście na szczyt Diablaka zajmuje około półtorej do dwóch godzin.

Siedzibą Babiogórskiego Parku Narodowego jest Zawoja. Mieści się tu ośrodek edukacyjny, gdzie można zwiedzić wystawę stałą „W Babiogórskim lesie” oraz wystawy czasowe. Ponadto pracownicy Parku prowadzą liczne zajęcia edukacyjne w obiekcie oraz w terenie przeznaczone dla dzieci i młodzieży.