Szlak Graniczny Rzeszów – Grybów

Oznaczony kolorem niebieskim tak zwany „szlak graniczny” przebiega przez wschodnią część położonych w granicach polski Beskidów oraz ich Pogórzy. To drugi co do długości szlak pieszy w polskich górach, liczący 445 kilometrów i ustępujący pod względem długości jedynie Głównemu Szlakowi Beskidzkiemu.

Szlak graniczny wiedzie przez tereny, które, poza Bieszczadami, nie są tłumnie odwiedzane przez turystów. Dzięki temu można cieszyć się tu obcowaniem z przyrodą oraz odpocząć od cywilizacyjnego zgiełku. Poczynając od Rzeszowa szlak przebiega przez Przedgórze Rzeszowskie, Pogórza Dynowskie i Przemyskie, Góry Sanocko – Turczańskie – Bieszczady i Beskid Niski.

Na trasie nie brak doskonałych miejsc widokowych. Najlepsze panoramy podziwiać można oczywiście z Bieszczadów. Bukowe Berdo czy Wielka Rawka uważane są za świetne miejsca do dalekich obserwacji. Nie mniejszą sławą cieszy się leżące w Beskidzie Niskim Baranie. Na jego szczycie do niedawna stała wieża widokowa, przy dobrej pogodzie można stąd oglądać Bieszczady, Połoninę Równą na Ukrainie oraz Tatry. Szlak przebiega także przez Przełęcz pod Tarnicą, skąd w około 15 min, krótkim żółtym szlakiem dojściowym można wejść na najwyższy szczyt polskich Bieszczadów. Na trasie znajduje się też Kremenaros, gdzie stykają się granice Polski, Słowacji i Ukrainy.

Na większości swojej długości szlak niebieski z Rzeszowa do Grybowa biegnie terenami leśnymi. Dominują tu zbiorowiska buczyny karpackiej oraz lasy mieszane. Wiele z tych lasów to fragmenty dawnej puszczy karpackiej, ale znaleźć można także tereny, które przyroda ponownie zabiera w swoje posiadanie po całych wiekach gospodarowania człowieka. Doskonale widać to w okolicach Teleśnicy Oszwarowej w Bieszczadach, w dolinach Pogórza Przemyskiego i Beskidu Niskiego. Mieszkającą tu ludność ruską objęły po II wojnie światowej przesiedlenia do ZSRR oraz na Ziemie Zachodnie. Najpiękniejsze opuszczone doliny na trasie znajdują się w Beskidzie Niskim i są to Czeremcha, Jasiel oraz Ropki.

Wędrując szlakiem granicznym można także trafić do wielu miejsc ciekawych ze względów krajoznawczych. Na trasie napotkamy między innymi forty Twierdzy Przemyśl, renesansowy zespół zamkowo-parkowy w Krasiczynie, cerkwie w Równi czy Koniecznej, cmentarze z I wojny światowej, odzyskujące dawny blask uzdrowisko w Wysowej oraz znane sanktuarium maryjno-pasyjne w Kalwarii Pacławskiej koło Przemyśla.

Niebieski szlak graniczny nieczęsto jest celem wypraw mających na celu pokonanie go w całości. Sprawdza się jednak doskonale podczas krótszych jedno lub kilkudniowych wycieczek. Jest ciekawy zarówno dla miłośników przyrody jak i dla osób interesujących się historią. Pozwala na spokojną wędrówkę, często w zupełnej samotności ale jednocześnie sprowadza do miejsc znanych i chętnie przez turystów odwiedzanych. Warto nim wędrować bo pozwala na poznanie wschodniej części polskich Beskidów, które są nie tyko piękne ale także niezwykle interesujące krajoznawczo.

Przebieg szlaku:

Rzeszów (Biała) – Borówki – Jawornik Polski – Bachórz – Dynów – Dylągowa – Piaskowa – Sufczyna – Krzeczkowa – Krasiczyn – Prałkowska Góra – Wapielnica – Helicha – Szybenica – Koniusza – Huwniki – Kalwaria Pacławska – Połoninki Kalwaryjskie – Dolina Paportniańska – Przeł. Pod Suchym Obyczem – Nad Mszańcem – Braniów – Jureczkowa – Brańcowa – Wysoki Dział (Mosty) – Kamienna Laworta – Ustrzyki Dolne – Gromadzyń – Równia – Żuków – Chrewt – Otryt – Dwernik – Magura Stuposiańska – Widełki – Bukowe Berdo – Krzemień – Przełęcz Goprowska – Przełęcz pod Tarnicą – Wołosate – Ustrzyki Górne – Wielka Rawka – Krzemieniec (Kremenaros) – Borsuk – Rabia Skała – Okrąglik – Przełęcz Nad Roztokami Górnymi – Czerenin – Nowy Łupków – Przełęcz Radoszycka – Wielki Bukowiec – Kiczera Jałowa – Przełęcz Dukielska – Barwinek – Baranie – Huta Polańska – Nad Tysowym – Ożenna – Przełęcz Beskid Nad Ożenną – Konieczna – Beskidek – Jaworzyna Konieczniańska – Obycz – Wysowa – Ropki – Bordiów Wierch – Sucha Homola – Wawrzka – Chełm – Grybów