Zima to w górach wyjątkowo piękna pora roku. I z roku na rok coraz więcej osób decyduje się by poznawać jej uroki. Zapełniają się nie tylko narciarskie stoki, ale też szlaki piesze. Jednak wędrowanie wśród białych krajobrazów niesie ze sobą nie tylko wspaniałe doznania widokowe, ale także sporo trudności, o których nie myśli się na co dzień. Jak wędrować po zimowych górach? O czym pamiętać? Jak się przygotować by zminimalizować ryzyko kłopotów? Warto pamiętać o kilku żelaznych zasadach.
Wybór miejsca wyjazdu
Jedźmy w góry! Tak, ale w jakie? Wielu osobom w pierwszym odruchu same narzucają się Tatry. I rzeczywiście w zimowej odsłonie wyglądają wyjątkowo. Tyle, że w wielu przypadkach te piękne widoki są głównie na zdjęciach. Na miejscu okazuje się, że wiele szlaków dostępnych jest jedynie jeśli posiada się odpowiedni sprzęt, może wystąpić zagrożenie lawinowe, a zdobywanie szczytów wiąże się ze sporym ryzykiem i wymaga umiejętności asekuracji. Oczywiście, także w Tatrach znaleźć można miejsce doskonałe na zimowe wycieczki dla osób nie posiadających doświadczenia. To przede wszystkim doliny takie jak Kościeliska, Chochołowska, Strążyska. Nawet na uznawanej za łatwą trasie do Morskiego Oka zimą często występuje duże zagrożenie lawinowe. Zanim więc wybierzemy Tatry warto sprawdzić prognozy i realnie oszacować czy ze swoim sprzętem i przygotowaniem zimowe wycieczki w najwyższych polskich górach są na pewno najlepszym pomysłem.
Co w zamian? Doskonałe na zimowe wędrówki są Beskidy. W wielu ich rejonach, takich jak Beskid Sądecki, Żywiecki, Gorce czy Bieszczady zimowe wędrówki pozwalają na podziwianie rozległych panoram, ośnieżonych krajobrazów, a zagrożenie lawinowe jest zdecydowanie mniejsze niż w Tatrach. Same szlaki są łatwiejsze i zdecydowanie przyjaźniejsze dla osób z mniejszym doświadczeniem. Zimą kuszą też Karkonosze, ale tu warto bardzo dokładnie sprawdzać informacje o zamkniętych szlakach bo część z nich zagrożonych jest schodzeniem lawin i zamykanych na okres zimowy.
Dobry plan to podstawa
Idąc w góry zimą warto pamiętać, że czasy przejść podane na mapach czy w popularnych aplikacjach mogą się mieć nijak do rzeczywistości. Wystarczy, że na trasie leży 50 cm śniegu, który trzeba cały czas torować i przejście danego odcinka może się wydłużyć nawet dwukrotnie. W połączeniu z krótkim dniem oznacza to jedno: trzeba dobrze planować wycieczki. Najlepiej żeby miały po maksymalnie 15-18 km i odbywały się po głównych szlakach, na których jest większa szansa, że trasa będzie przetarta. Ważna jest też sama godzina wyjścia na wędrówkę. Najlepiej zrobić to bezpośrednio po śniadaniu, około 8-9 rano. Zdecydowanie złym pomysłem jest ruszanie w góry koło południa lub wczesnym popołudniem bo do dyspozycji są wtedy zaledwie 3-4 godziny do zachodu słońca. Wybierając się w góry zimą warto mieć też wariant alternatywny, pozwalający na wcześniejsze zejście. Dobrym pomysłem jest liczenie czasu, w jakim pokonuje się poszczególne odcinki i porównywanie ich z planem by mieć świadomość jaki zapas zostaje lub czy ewentualnie cała wycieczka mocno się przeciąga.
Zimowe wyjścia wymagają też dokładnego sprawdzenia prognoz pogody. W razie gorszych niż spodziewane warunków nie warto ryzykować i iść za wszelką cenę. Żaden szlak nie jest wart zdrowia czy nawet życia. Zimą zawsze trzeba być gotowym na odwrót.
Jak się ubrać w góry zimą
Zimowy strój w góry musi być przemyślany i niestety, ale tutaj adidasy i dżinsy mogą stać się nawet powodem do interwencji GOPR. Dlaczego? Bo zarówno jedne jak i drugie szybko przemokną, a to prowadzi do wychładzania. Ponadto podeszwa adidasów zupełnie nie nadaje się do chodzenia po śniegu. Co więc ubrać?
Przede wszystkim należy ubierać się warstwowo – najbliżej ciała bielizna termiczna- koszulka z długim rękawem i leginsy. Najlepiej z materiałów odprowadzających wilgoć i jednocześnie zapobiegających wychładzaniu. Na to bluza typu polar, powerstretch lub ocieplona cieńsza kurtka, która zapewni izolację od chłodu. Zewnętrzna warstwa powinna zabezpieczać przed wiatrem, opadami i wilgocią więc powinna być to kurtka membranowa. W przypadku spodni doskonale sprawdzają się softshellowe lub z membraną. Chroniące przed wiatrem i wilgocią. Do tego oczywiście nie można zapominać o czapce i rękawiczkach.
Na koniec stopy. Warto zadbać o porządne skarpety z funkcjonalnych włókien, które grzeją i jednocześnie odprowadzają wilgoć. Dzięki temu stopy pozostaną suche. Buty powinny być nad kostkę i mieć solidną podeszwę o dużej przyczepności. Do tego dobrze jest mieć stuptuty czyli ochraniacze na dolną część nogawek, zabezpieczające przed wpadaniem śniegu do butów.
Co zabrać zimą w góry
Oprócz odpowiedniego ubrania konieczne jest też zimowe wyposażanie górskie.
Na nieprzetarte szlaki, gdzie można zapaść się w śnieg doskonałym rozwiązaniem są rakiety. Można je wypożyczyć w wielu miejscowościach turystycznych. Z kolei, gdy szlaki są wyślizgane dobrym pomysłem są raczki czyli zakładane na buty kolce połączone łańcuszkami, które zwiększają przyczepność. Nadają się one doskonale na szlaki w Beskidach, Karkonoszach i na tatrzańskie doliny. Przy wycieczkach w wyższe partie Tatr konieczne są już raki z dłuższymi kolcami, przednimi zębami i sztywnym ich mocowaniem, a także czekan. Korzystanie z nich wymaga praktycznego przeszkolenia. Same w sobie nie pomogą w razie upadku.
W plecaku warto mieć zimą termos z gorącą herbatą i kaloryczną przekąskę (uwaga na czekoladę! potrafi zamarznąć na kość). Dobrze jest wybierać trasy, gdzie po drodze można zatrzymać się w schronisku by się ogrzać. Poza jedzeniem trzeba pamiętać o latarce z naładowanymi bateriami. Warto też zabrać dodatkowe rękawiczki, skarpety na zmianę i dodatkową bluzę/kurtkę ocieplaną. Rzeczą obecnie kluczową dla ewentualnej szybkiej pomocy jest naładowany smartfon (najlepiej z powerbankiem) i zainstalowaną aplikacją Ratunek, która pozwala szybko połączyć się z GOPR/TOPR i podać swoje współrzędne.
Zima w górach to frajda i piękne widoki. By zapewnić sobie jak najlepsze wspomnienia z wycieczek warto zadbać o dobre przygotowanie. Jest mnóstwo szlaków, po których można poruszać się bezpiecznie o tej porze roku. Wystarczy dobre planowanie, zwracanie uwagi na warunki i dostosowanie do nich swojego wyposażenia oraz ubioru. I zdrowy rozsądek. To najważniejszy element zimowego wyposażenia górskiego.
