Kościół w Binarowej – ukryty skarb

Binarowa to niewielka miejscowość w okolicach Biecza. Pozostałaby pewnie zupełnie nieznana szerszemu gronu turystów gdyby nie stojący tu kościół pod wezwaniem świętego Michała Archanioła. Wnętrze drewnianej budowli zdobią wspaniałe polichromie, które od lat zachwycają historyków sztuki. W 2003 roku zostały one docenione także przez Komitet UNESCO, co doprowadziło do wpisania obiektu na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego.

Kościół w Binarowej zbudowany został około 1500 roku jako budowla bezwieżowa. Nie wyróżniała się ona niczym szczególnym spośród podobnych sobie świątyń w okolicy. W 1596 roku zyskała izbicową wieżę o pochyłych ścianach. Uznawana jest ona za jedną z najstarszych tego typu budowli w Polsce. Dalsza rozbudowa kościoła miała miejsce około 50 lat później i obejmowała dostawienie od północy barokowej kaplicy pod wezwaniem Aniołów Stróżów. Z tego czasu pochodzi także cebulasty hełm na sygnaturce umieszczonej na kalenicy.

Patrząc obiektywnie, binarowski kościół, choć harmonijnie zbudowany, z zewnątrz nie jest tak spektakularny jak te z Sękowej czy Haczowa, które także trafiły na Listę UNESCO. Wystarczy jednak wejść do środka, by przekonać się, że mamy do czynienia z zabytkiem najwyższej klasy. Z każdej strony opadają na przybysza barwy i obrazy pogrupowane w przemyślane cykle. Najstarszy zespół polichromii zachował się na stropie. To tak zwane malowidła patronowe, ułożone w pasy wzory geometryczne i roślinne wykonane od szablonu, nazywanego patronem. Postały on już w początkach XVI wieku i początkowo pokrywały także ściany świątyni. Z czasem jednak umieszczono tu sceny figuralne, obrazujące fragmenty Pisma Świętego oraz popularne modlitwy i motywy religijne.

Najbardziej spektakularny cykl malarski w kościele w Binarowej znajduje się w prezbiterium. Pochodzi on z połowy XVII wieku i jest malarskim przedstawieniem Męki Pańskiej. Poszczególne sceny znajdują się w osobnych polach oddzielonych malarską imitacją kolumn. Wisząca przed prezbiterium ambona także została ozdobiona dekoracjami malarskimi. Widzimy na niej wizerunki Ewangelistów, a na barierce schodów Drabinę Jakubową. Na ścianie pod chórem znajduje się malarska interpretacja modlitwy Ojcze Nasz, z poszczególnymi wezwaniami umieszczonymi w osobnych polach i podpisanymi po łacinie, z drugiej zaś strony główny nacisk położył malarz na wyobrażenia związane ze śmiercią i jej nieuchronnością. Uzupełnieniem tych przedstawień jest popularna w XVII wieku scena dobrej śmierci znajdująca się nad bocznym wejściem na południowej ścianie. Polichromie zdobią także dobudowaną w XVII wieku kaplicę Aniołów Stróżów. Są one ściśle związane z jej wezwaniem.

Oprócz malowideł kościół posiada także cenne wyposażenie. Od razu po wejściu rzuca się w oczy manierystyczny, bogato zdobiony ołtarz, w którym główne miejsce zajmuje gotycka figura Matki Boskiej. Znajdujący się w bocznym ołtarzu obraz Matki Bożej Łaskawej otoczony jest szczególną czcią. Na uwagę zasługują także cztery gotyckie figury umieszczone w nowym bocznym ołtarzu. Obok Matki Boskiej z Dzieciątkiem są to święte Katarzyna, Dorota, Barbara i Małgorzata.

Kościół św. Michała Archanioła w Binarowej to zabytek najwyższej klasy. Niestety całkiem niedawno jego istnienie było bardzo mocno zagrożone. Po powodzi w 2010 roku, kiedy płynąca nieopodal Sitniczanka wylała w ciągu zaledwie kilkunastu minut jego konstrukcja została poważnie naruszona. Pod świątynią powstała potężna dziura, posadzka wybrzuszyła się. Zawilgoceniu uległy sprzęty i dolne części polichromii. Na szczęście po długotrwałych pracach konserwacyjnych udało się je uratować i dziś kościół ponownie zachwyca każdego, kto zdecyduje się zjechać nieco z utartych szlaków i odwiedzić niewielką miejscowość na Pogórzu Ciężkowickim.


Booking.com